Amputasyon bir ekstremite parçasının kemiği ile birlikte bir kısmının veya tamamının cerrahi yolla vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Amputasyon hasta dokuların uzaklaştırılması, kalan ekstremitenin dolaşımını sağlamak, ağrıyı dindirmek, fonksiyonel protez kullanımına olanak sağlayacak iyi bir güdük oluşturmak amacıyla gerçekleştirilmektedir.
En yaygın amputasyon nedenleri arteriyel ve venöz dolaşımın kaybı, periferik damar hastalıkları, şiddetli travmalar, sepsis, gangrendir. Diğer nedenler ise tekrarlayan osteomiyelit, kas ve iskelet sistemine ait tümörler, doğumsal anomaliler, yanık ve donmalar ile kas paralizisinden kaynaklanan ağrılardır.
Tüm amputasyonların %80-85’i alt ekstremitede yapılmaktadır. Amputasyon yapılırken göz önüne alınan noktalar, ekstremitenin uzunluğunu yeterince korumak, ekstremitenin geri kalan bölümünü hızlı bir şekilde iyileştirerek bireyi tüm olarak rehabilite edip protez kullanmaya başlamasını sağlamaktır.
Amputasyonlu hastaların rehabilitasyonunda temel amaç rahat, fonksiyonel ve estetik bir protez yapılması ve uygulanmasıyla hastanın eski sosyal yaşantısına ve işine dönmesi veya başka bir iş yapacak duruma getirilerek ekonomik bağımsızlığını kazanmasıdır.
Ampute rehabilitasyonu ameliyattan önce başlar. Ameliyattan sonra akut dönemde sağlam kaslar güçlendirilir ve hastaya psikolojik destek verilir. Protez öncesi dönemde güdüğün şekillenmesi ve küçülmesi yönlendirilir, kas kuvveti artırılır. Daha sonraki dönemde hastaya uygun protez verilir ve protez eğitimi yaptırılır.
